11/29/23

Hồi Ký của người về Từ Hoa Lục Đỏ 1974:

Tôi đã đến đó

Bí Thư Thắng

Một bất hạnh chợt đến với gia đình tôi trong những ngày đầu năm của mùa Xuân Giáp Dần. Tôi cũng như một số chiến hữu khác được ghi nhận là mất tích trong trận hải chiến với Hải Quân Trung Cộng tại quần đảo Hoàng Sa ngày 19 tháng 1 năm 1974.

Sau hai mươi bảy ngày, được gọi là tù binh nơi ngục tù cộng sản trên Hoa lục đỏ, tôi được trở về với quê hương, được tiếp tục phục vụ cạnh đồng đội trên Khu trục Hạm Trần Khánh Dư HQ4.

Giờ đây, những gian truân đã qua rồi. Là một kẻ bị bắt làm tù binh, tôi mặc cảm vì sự yếu đuối của bản thân, đã không làm tròn phận sự mà Tổ quốc giao phó. Quần đảo Hoàng Sa đã lọt vào tay Trung Cộng, chúng tôi toàn thể mười bốn thủy thủ thuộc Khu trục Hạm Trần Khánh Dư HQ4, trú đóng đảo Cam Tuyền (Robert) trong những giờ phút cuối cùng với hỏa lực khủng khiếp từ hạm đội địch cũng như lực lượng hùng hậu của địch đổ bộ, chúng tôi không còn cách nào để giữ tròn nhiệm vụ của chiến sĩ trấn thủ hải biên, để cuối cùng bị bắt sống. Nhưng Tổ quốc mến yêu đã không bao giờ quên chúng tôi.

Trong thời gian bị bắt và bị giam cầm tại trại Thu Dung tù binh thuộc tỉnh Quảng Châu, nhưng phản ứng mãnh liệt của mười chín triệu nhân dân miền Nam Việt Nam đã làm cho bọn Trung Cộng phải nới tay với chúng tôi trong cái lý luận "cải tạo tư tưởng bằng hình thức lao động". Và sau hai mươi bảy ngày, không thể giữ mãi cái trắng trợn của kẻ cướp đất, cướp người, bọn Trung Cộng xâm lược đã phải nhượng bộ cái hào khí bùng cháy của một dân tộc có bốn ngàn năm lịch sử kiêu hùng, bằng cách trao trả toàn thể bốn mươi tám tù binh Việt Nam Cộng Hòa vào ngày 17 tháng 02 năm 1974.

Bước xuống phi trường, tôi nôn nao trong một nỗi niềm khó tả trước sự tiếp đón nồng hậu của đại diện các cơ quan chính quyền, quân đội cũng như hàng ngàn học sinh, đồng bào đã chẳng quản ngại nắng nôi, mệt nhọc, đến chào mừng chúng tôi được trở về với Tổ quốc, với mái ấm gia đình. Tôi tự xét bản thân mình, chẳng làm được việc gì cho đất nước mà vẫn được tổ quốc và nhân dân đãi ngộ, ít nhất cũng một lần vinh quang trong đời. Tổ quốc ơi, mười chín triệu đồng bào miền Nam ơi, tôi xin cúi đầu nhận lãnh những ân huệ đại lượng này và chẳng biết nói gì hơn là xin cho tôi được một lần viết lên sự thật bằng chính những điều mắt thấy tai nghe, của cái mà Cộng Sản Bắc Việt cùng Mặt Trận giải phóng Miền Nam tôn thờ như quan thầy của mình.

Vâng, tôi xin nhân danh là một bằng chứng cụ thể với sự phán đoán khách quan trung thực nhất thế nào là thiên đường Cộng Sản ở Hoa Lục. Với danh dự mà nói rằng hồi ký này không ẩn chứa một phần chính trị nào, mà chỉ là những sự thật, tôi không sợ lầm lạc là chỉ phán đoán một chiều hay theo một khía cạnh tuyên truyền giữa hai ý thức hệ. Tôi đã đến đó, đến với đầy đủ ngũ quan và một khối óc. Một cán bộ Trung Ương Đảng Bắc Kinh, mà tôi mến phục qua cái dáng dấp, nhân cách trí thức, điềm đạm và tế nhị, đã nói với tôi:

"Ngày nào ông có trở về nước, nếu có trình bày điều gì, tôi khuyên ông đừng nên trình bày trung thực quá, nếu không, tôi e ông sẽ ân hận thì đã muộn ..."

Vâng, cảm ơn "đồng chí". Cũng cảm ơn cho những ngày làm tù binh của tôi. Nếu có mệnh hệ nào thì cũng đủ cho tôi an lòng nhắm mắt, như ông Saint Thomas đã được nhìn thấy năm dấu thánh của Chúa. Tôi không ân hận dầu cho dù cách mạng vô sản có nhuộm đỏ cả quê hương tôi, tôi vẫn là kẻ ly khai khỏi tập đoàn đảng trị độc đoán sai lầm. Bây giờ tôi viết là phó thác cả tâm hồn lẫn thể xác theo giòng chữ vì không nói lên được những ẩm ức từ trong đáy thẳm tâm hồn thì rồi những tháng ngày câm lặng này cũng sẽ giết lần đời tôi trong ray rứt ưu phiền ...

... Những ngày cuối cùng của năm "con trâu" mệt mỏi đang chậm chạp trôi qua, thì một biến cố bất chợt mang đến cho trang sử Hải Quân Việt Nam cận đại một nét chấm phá dị thường, với một khó khăn khôn lường trước một đối thủ siêu cường, bọn Tàu đỏ xâm lược. Để tiếp nối chí khí hào hùng của một dân tộc với một quá trình chiến đấu bền bỉ, kiên cường. Vị nguyên thủ quốc gia chỉ thị cho Hải Quân Việt Nam gửi hạm đội với bốn chiến hạm mang theo ý nguyện của mười chín triệu con tim rực máu căm hờn, cương quyết tuyên chiến với bọn Tàu đỏ xâm lược để bảo vệ chủ quyền quốc gia trên những mảnh đất xa lắc ngút ngàn thiêng liêng của dân tộc ...

Các chiến hạm uy dũng vượt hải trình tiến về Hoàng Sa trong hào khí bừng bừng.

Khi đến gần Hoàng Sa, thấy có hai chiến hạm Hải quân Trung Cộng đang thả trôi án ngữ phía đông nam đảo Cam Tuyền (Robert). Hạm trưởng chiến hạm chúng tôi (HQ4), chỉ thị cho mười bốn nhân viên thuộc thủy thủ đoàn tình nguyện đổ bộ lên đảo treo quốc kỳ cùng ngăn chặn lực lượng hải quân Trung Cộng trá hình ngư phủ xâm nhập đảo.

Khoảng mười giờ ngày 18-1-1974, toán đổ bộ gồm Tr/uý Dũng, ĐT Quý, TP Hội, TP Cung, TP Chương, PT Bắc, QK Nghiêm, BT Thắng, KT Hưng, CK Chí, CK Huy, PT Hùng, VC Thanh, và GL Lâm thi hành lệnh đáp xuống đổ bộ đảo. Vừa đặt chân lên đảo, chúng tôi lục soát chung quanh hạ cờ Trung-Cộng và dựng quốc kỳ, rồi tìm các địa thể thích hợp để phòng thủ, thu mình trong những lùm cây chờ đợi diễn biến bất chợt xảy đến ...

Qua các tín hiệu trao đổi trên làn sóng vô tuyến, cho thấy có nhiều gay go, nội dung đại khái bên nào cũng nhận chủ quyền đảo và đuổi đối phương ra khỏi hải phận mình ... rồi một sự yên lặng nặng nề căng thẳng, hình như hai bên đang rơi vào thế thủ chờ đợi.

Một đêm yên tĩnh đi qua, sáng sớm ngày 19 tháng 01 năm 74, chúng tôi thức tỉnh bởi hằng loạt biến cố dồn dập. Tình hình trở nên nghiêm trọng, đưa đến cuộc hải chiến thực sự vào lúc mười giờ hai mươi lăm phút sáng hôm đó. Tất cả chúng tôi xách súng chạy ra bãi biển trong lúc đạn hải pháo vang rền. Trước mặt chúng tôi, nhiều chiến hạm đang rực lên những lóe lửa hực sáng từ những họng trọng pháo đang nhả đạn làm khuấy động cả vùng biển êm lặng. Bởi quá xa, khói súng mù mịt, không phân biệt được chiến hạm nào của ta, chiến hạm nào của địch ... Cuộc hải chiến kéo dài chừng ba mươi phút, có tàu chìm, có chiếc cháy, chiếc nghiêng, của cả đôi bên dần dần khuất xa tầm mắt chúng tôi.

Nhìn về vùng biển xa mù mà lòng nghe nặng trĩu, tôi không hiểu số phận của các chiến hạm và thủy thủ đoàn ra sao. Riêng bản thân thì không một hối tiếc ân hận nào. Dù có ta thán cũng bằng thừa trước những bất ngờ đương nhiên của chiến tranh. Để tự an ủi chúng tôi ngồi bàn bạc về trận hải chiến và hy vọng HQ11 sẽ đến tiếp viện.

Đêm đó, tôi suy nghĩ thật nhiều, nhìn những khuôn mặt đăm chiêu, buồn bã của đồng đội, tôi nghe những nao nao bứt rứt ... Dù thế nào chăng nữa, con người cũng có những yếu đuối của bản thân, tôi liên tưởng đến sự hy sinh nhưng những bâng khuâng lo ngại vẫn nhen nhúm bùng lên trong giờ phút lặng lẽ ghê rợn của sự chờ đợi giữa bóng tối dày đặc của vùng biển đen ... Tôi mệt mỏi với niềm suy tư chín mùi để rồi thiếp dần trong giấc ngủ ưu phiền ...

Sáng sớm ngày 20 tháng 01 năm 1974, xuất hiện mười bốn chiến hạm Hải quân Trung Cộng, trực chỉ đảo Cam Tuyền, Hoàng Sa (do lực lượng địa phương quân và nhân viên dân chính đài khí tượng trú đóng). Việc gì đến ắt phải đến, sau nhiều loạt hải pháo,lực lượng hùng hậu của Trung Cộng đổ bộ tràn ngập bốn bề đảo. Cuối cùng, nhóm tử thủ chúng tôi đành cúi đầu chấp nhận những bất hạnh đã an bài.

Thế là hết, tôi không ngờ lần đầu và cũng là lần cuối cùng đặt chân trên mảnh đất nhỏ bé tít mù của dân tộc. Tôi tuyệt vọng ngước nhìn về vùng biển xa mù và xót xa trước những đôi mắt u buồn đang lặng lẽ cúi xuống của đồng đội. Vâng, hãy cúi xuống, hãy cúi xuống thật gần để nhìn lần cuối cùng cái thân phận của một quốc gia nhược tiểu, sẽ còn điêu linh biết đến bao giờ?

Những khuôn mặt dữ dằn, với súng trên tay, chĩa về chúng tôi. Thời gian vô vọng này kéo dài đến đúng cái nắng gay gắt của buổi quá ngọ, thì bọn chúng đổi thái độ, họ vui vẻ mời chúng tôi hút thuốc, uống nước ... Tôi nghe họ qua sự thông dịch mơ hồ của CK Chi và PT Hưng (là hai người Việt gốc Hoa), họ thuyết trình về "Chính sách khoan hồng tù binh", tất cả chúng tôi thinh lặng, dường như trong thâm tâm ai cũng tự vẽ ra một bối cảnh tối đen hơn là nghe một điều gì ... Sau đó, họ dẫn chúng tôi ra bãi biển và trói lại.

Sáng hôm sau, đưa lên tàu chở về đảo Hải Nam. Khoảng mười hai giờ trưa tàu cặp bến, được chuyển sang một chiến hạm lớn hơn, nơi đây chúng tôi bắt gặp thêm ba mươi bốn người nữa bị bắt lên đảo Hoàng Sa. Chúng tôi nhìn nhau thông cảm, và sau hai đêm một ngày, tàu cập cảng Quảng Châu. Chúng tôi được tiếp nhận bằng hàng ngàn con mắt của dân quân thị hiếu đứng đầy hải cảng. Tôi đoán thầm, không lẽ họ tử hình chúng tôi tại đây để trả thù cho đồng chí của họ đã bỏ mình trong trận hải chiến vừa qua. Nhưng vừa lúc đó, có ba chiếc Molotova chạy tới và theo sự hướng dẫn của tên cán bộ thông dịch, chúng tôi được đưa qua thành phố Quảng Châu để đến trại Thu Dung tù binh. Lên xe, tôi chiếm vị trí thích hợp nhất để quan sát hai bên đường. Khí tiết ở đây thật là lạnh, tôi đã mặc chiếc áo ấm bên trong, khoác thêm chiếc ba-đờ-xuy bên ngoài mà vẫn còn thấy lạnh khủng khiếp. Tôi chợt nhớ hôm nay là ngày mùng Một Tết, thì ra, ngẫu nhiên, mình hưởng những ngày Tết tha hương bất đắc dĩ với thân phận làm tù binh. Tôi ngạc nhiên khi thấy phố xá hai bên đường không có màu sắc nào của Xuân và Tết, tôi khẽ hỏi tên cán bộ thông dịch:

"Thưa ông, hôm nay là Tết, sao vắng vẻ và sơ sài thế này hả ông?".

Tên cán bộ trả lời: "Tại Trung Cộng vĩ đại của chúng tôi, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Mao Chủ Tịch, Tết bây giờ đã đổi khác rồi chứ không còn lạc hậu như thời tiền cách mạng nữa."

Tôi nghe đến tiếng "lạc hậu" thì kín đáo nhìn sang hai bên. ừ, lạc hậu, nếu cái lý luận hoa mỹ của "đêm ba mươi vác cuốc ra đồng, sáng mùng một trồng cây mừng tuổi đảng", thì những y phục lòe loẹt, sặc sỡ, những cuộc du xuân ngày nào chỉ còn là trong mơ. Tôi ngậm ngùi thương cảm cho những con người bị rơi vào cái thế chỉ biết đầu tắt mặt tối, tăng gia sức lao động để phục vụ cho một lý tưởng mơ hồ. Tôi hỏi người thông dịch: "Tết mà người ta vẫn đi làm sao ông?" Anh cán bộ đang ưu tư, có vẻ lười trả lời, nhưng cũng cố gắng: "Đó là những anh hùng lao động, biết phấn đấu gian khổ cho đại thế giới cách mạng vô sản, các anh chỉ biết hưởng thụ nên không thấy cái cao cả trong chính sách của đảng, của nhà nước chúng tôi, từ thực tiễn đến nhận định là thế, tức là những anh hùng công nông của Trung Quốc, trước kia cũng ích kỷ nhỏ hẹp như các anh, nghĩa là đặt quyền lợi cá nhân trên cái sống tập đoàn thương yêu. Nhưng nhờ lao động, họ đã ý thức được công trình vĩ đại cao cả của Đảng và nhà nước Trung Hoa".

Tôi lạnh mình ý nhị liếc sang người bạn thầm nói: "Gớm! Tên này ý hẳn cũng vài mươi tuổi đảng chứ chẳng vừa với những mỹ từ giả dối mà có khả năng lấp khóe mắt dò xét của con người, đâu phải là thứ thường". Tôi buồn cười bởi cái phô trương của anh cán bộ. Anh ta nói mà trong ánh mắt dường như ẩn hiện một nỗi lòng khó tả được tiềm ẩn như trong cái thế nén của chiếc lò so bất lực.Có lẽ anh ta mơ tưởng đến những thú vui của thời thơ ấu. Đầu năm vẫn là những ngày thiêng liêng nhất của người thuần tuý Á Đông. Con người vẫn là con người, chứ không phải là hệ thống máy móc để có thể dễ dàng giết chết cái tập tục truyền thống của dân tộc có từ muôn đời xa xưa được.

Đoàn xe vẫn tiếp tục lăn bánh, hai bên đường không một mảnh đất hoang, dù là khô cằn sỏi đá, đều được cày xới trồng trọt. Tôi rùng mình nghĩ đến phần đất màu mỡ của quê hương miền Nam Việt Nam, là vựa thóc của Đông Dương, nên hẳn nhiên là miếng mồi quá thơm ngon đối với Trung Hoa lục địa vĩ đại đầy nhân khẩu mà nạn nhân mãn là mối đe dọa trầm trọng.

Mãi miên man suy nghĩ, xe chạy vào trung tâm thành phố mà tôi không hay. Khu nội thành cũng vậy, có nghĩa là những hình thức phấn đấu gian khổ đã đồng lõa với sự áp bức, để cho người dân lầm than khổ đau của Trung Hoa ngày nay, phải câm lặng khứng chịu tất cả những tàn phá do chính sách đảng trị nhiễu nhương tác quái... Tôi nhìn đoàn người trên phố, họ đi từng toán trên đường, với y phục giản đị, đồng nhất được khoác lên những tấm thân còm cõi vốn có của người Quảng Đông. Họ trầm lặng quá, đúng như người ta bảo "người Cộng sản thầm lặng như chiếc bóng", thỉnh thoảng có vài thiếu niên đốt lên vài cây pháo, và đó chính là dấu hiệu duy nhất đón Tết qua đôi mắt trung thực của tôi.

Tôi viết những sự thật này, cũng như có lần tôi đã viết bài "Mùa Xuân của Quảng Châu", khi còn bị giam ở bên Trung Quốc, nội dung cũng như thế này. Và được các "đồng chí" bên đó nói rằng: "Anh có nhận xét thiếu tinh tế và tư tưởng xuyên tạc, nên cảm nghĩ của anh về mùa Xuân Quảng Châu còn đầy tính chất châm biếm, thiếu sự giáo huấn chính trị ... "Vâng, tôi không thích chính trị, tôi chỉ thích những nguồn sống thực, những ngôn từ tôi nói phải phát xuất từ đáy lòng, chứ không phải từ những chiêu bài chính trị.

Đoàn xe vẫn từ từ lăn bánh, dường như họ muốn chúng tôi quan sát cái trung tâm của một thành phố được gọi là lớn vào hàng thứ năm của Trung Cộng. Tôi mỉm cười nhìn những khu chung cư cao ngất "nếu không ở trên đám mây xanh ấy, thì họ sẽ phải ở đâu!" Với tôi, đừng phô diễn cái trò tuyên truyền trẻ con này, vì phải chăng đây chính là "nguồn gốc phát sinh ra chính sách xâm lược để tự tồn".

Những con đường phố ở đây hẹp và dây điện rối mù như mạng nhện, phương tiện giao thông chính yếu là xe buýt điện và xe đạp, tuyệt đối không có một chiếc xe gắn máy nào. Người bạn bên cạnh hỏi anh cán bộ thông dịch:

"Ông ơi, ở bên này không có xe Honda, Yamaha, hay sao?"

Anh cán bộ ngẩn người: "Honda là gì?" Tôi giải thích: "Đó là một loại xe chạy bằng động cơ, giống như chiếc xe bình bịch ấy." Anh cán bộ nhún vai: "ừ, thế thì bên này chúng tôi không thèm cái loại xe vô dụng đó, vì nó có tính cách tư bản lãng phí quá, cũng như nó không sản xuất mà lại còn làm hao hụt nhiên liệu của nhà nước nữa..." và cũng để tỏ ra mình cũng thông thạo về vấn đề quốc tế, "đồng chí" theo thao bất tuyệt về tình hình căng thẳng ở Trung Đông và sự tranh chấp giành quyền lợi giữa Nga và Mỹ... Tôi không cần nghe anh ta nói gì cả, bởi những lời bào chữa để thỏa mãn tự ái cá nhân đều vô dụng. Tôi cũng không nêu lên cái tính chất quê mùa của cuộc đối thoại, mà chỉ cần biết rằng anh ta đã bày tỏ trung thực cái hệ thống kiểm thảo nghiêm ngặt của đảng và nhà nước, để đến nỗi một cán bộ như anh ta mà còn không biết được cái xe thông dụng ấy, thì huống hồ chi người dân chân lấm tay bùn, sinh ra trong lao động và chết trong lao động sẽ còn nhận thức được gì ánh sáng văn minh của nhân loại, đối với họ chỉ được dạy dỗ rằng: "Chỉ có Mao-Trạch-Đông là hoàn mỹ ..."

Đoàn xe ra khỏi thành phố, tôi thấy một quân trường ló dạng qua khung cửa kính và đoàn xe từ từ rẽ vào, hai cánh cổng mở rộng, những tân binh đứng đầy hai bên chiếu cố nhìn chúng tôi tận tình.

"Không, bởi chúng tôi xuống đảo nên ăn bận lôi thôi thế này, chứ không phải quân đội chúng tôi có cái ăn bận như cái bàn tán xì xào của các người đâu, còn các anh em Địa-phương-quân, sở dĩ tóc họ quá dài là vì ba tháng liền ở đảo không có thợ hớt tóc, chứ quân đội chúng tôi không đồng hóa với Hippy đâu." Tôi bực bội nghĩ thế khi thấy ánh mắt diễu cợt của đám tân binh. Chúng tôi xuống xe và tập họp trước cái sân rộng lớn, nơi đây có hơn hai mươi cán bộ đứng đợi sẵn, họ mặc quân phục gồm có hải quân và bộ binh, tôi đoán có lẽ đây là nhóm khai thác tù binh. Chúng tôi được chia làm bốn tổ, tổ một và tổ ba là Địa-phương-quân, tổ bốn là sĩ quan, và tổ hai là hải quân. Sau đó, họ hướng dẫn chúng tôi đến một dãy nhà dành sẵn, chỉ định những khu vực của tổ và phát những vật dụng cần thiết.

Sau mấy thủ tục tạp nhạp, chúng tôi được dẫn đến một phòng họp, và tại nơi đây một đề tài được giáo huấn cấp thời: "Chủ quyền lãnh thổ của Trung Cọng trên hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa", nội dung nói về những di tích lịch sử của người Trung Quốc để lại đảo, và họ nói nhiều về những vua chúa đã đem quân chiếm đảo ... cuối cùng, họ xác nhận chủ quyền bằng lập luận: "Trung Quốc muốn thì làm chứ không cần ảnh hưởng gì của quốc tế, quốc tế chỉ là con số không nếu đi ngược lại quyền lợi của đảng và nhà nước Trung Hoa".

Trước khi rời phòng, họ chận đầu chúng tôi: "Các anh nghe theo lời đường ngọt của ngụy quyền Sài Gòn nên cứ tưởng Hoàng Sa là quê hương mình, điều đó thật là lầm lẫn, lầm lẫn về sự thực đã đành mà còn hy sinh một cách vô lý nữa!"

Về đến tổ mình, chúng tôi phải tụ tập lại để "tọa đàm" dưới sự hướng dẫn của ba cán bộ trách nhiệm tổ, trong khi tọa đàm các tổ viên có quyền phát biểu, tuy nhiên cán bộ luôn nhắc nhở "phải phát biểu những gì khách quan, đứng đắn, chứ không phủ nhận sự thực bằng thái độ ngoan cố, vì đây là lúc chỉnh đốn lại sai lầm chứ không phải là cuộc tranh luận chưa có mục đích rõ rệt ..." Trong cuộc "tọa đàm" đầu tiên này, chúng tôi không ai phát biểu gì hết, một cán bộ có vẻ tâm lý, kéo hai người bạn đứng dậy và nói: "Vì hôm nay các anh tinh thần còn căng thẳng và mệt mỏi, nên chúng ta tạm ngừng ở đây." Trong nhóm không ai có ý kiến gì cả, chúng tôi muốn yên thân hơn là phải nói một điều gì.

Khoảng mười hai giờ trưa, chúng tôi tập hợp đi ăn cơm, bữa cơm tạm thời khá đầy đủ cho buổi sơ giao của chính sách tuyên truyền - "Hôm nay, ngày đầu năm của người Á Đông chúng ta, Đảng và nhà nước chúng tôi lấy bữa cơm này là kết tinh của lao động để đón mời cũng như khuyến khích các đồng chí, cứ tự nhiên hưởng xuân và sẽ dành được thắng lợi cho đại thế giới cách mạng vô sản."

Tôi mỉm cười, quả nhiên do kết tinh của lao động, nhưng đảng và nhà nước đâu có lao động! Chỉ những công nông là những anh hùng biết lao động! Lòng bảo lòng, thôi cứ hưởng thụ đi, nếu đã tốt đẹp thì bố mẹ, họ hàng ta đâu di cư vào Nam!

Họ đứng chung quanh bàn ăn chúng tôi, ân cần chuyện trò, hỏi han: "Sao, cơm Trung Quốc ngon không?" ... Tôi cười thầm trong bụng "Nếu cứ thế này cho vài năm thì hay biết mấy! Chỉ sợ bữa một bữa hai rồi đổi món". Một cán bộ có vẻ rất trí thức và cao ngạo, một tay chống nạnh, một tay vân vê điếu thuốc, cười nửa miệng, hóm hỉnh nhìn chúng tôi - "Cao ngạo trong sự đương nhiên của kẻ chiến thắng, thì cái thất thế phải đến cho đối thủ, làm quân tử sao cho là nhục!" Tôi thầm nghĩ như vậy.

Sau một bữa ăn cho bỏ ghét, có giỏi thì cứ nuôi như thế này mãi đi, còn không đủ khả năng thì cứ thực tình cung khai tám trăm triệu nhân khẩu ra thì có ai bảo sao đâu!

Trước khi về tổ, một cán bộ tập họp chúng tôi lại và nói: "Sau khi quan sát và nhìn chung vào vấn đề ăn uống của anh em hôm nay, tôi thấy anh em có nhiều lỗi làm cần phải tự sửa chữa, đó là sự phung phí của anh em. Anh em không biết cái tiêu chuẩn chống lãng phí của đảng và nhà nước, hãy nhìn xem trên mặt bàn của tám người ăn đầy những hạt cơm vung vãi thế kia, nếu tám trăm triệu người Trung Quốc mà ăn uống như các anh thì hơn tám trăm triệu hạt cơm rơi ấy sẽ nuôi được bao nhiêu người đó!" Tôi ớn xương sống, quả thật, những thằng đói nó có lý luận hay, cả đời chúng chỉ nhìn vào nồi cơm, rá gạo huyền nào mà chẳng tinh thế!

Chúng tôi về tổ nghỉ ngơi, hai giờ chiều, một sĩ quan quản gia đến đánh thức chúng tôi và cho biết sẽ phải "tọa đàm" tiếp đề tài hồi sáng. Chúng tôi thinh lặng rất lâu, một cán bộ lên tiếng "Anh em cứ tự nhiên phát biểu ý kiến, vì đây là cuộc tranh luận, không sao cả." Một anh bạn của chúng tôi rụt rè hỏi: "Thưa đồng chí, theo đài BBC Luân Đôn, Vua Gia Long đã đem quân trú đóng ở Hoàng Sa vào năm 1802 ..." Vừa nói tới đây, thì anh cán bộ đưa tay ngăn lại "Các anh em thật là lạ, tại sao đài mình không nghe, lại đi nghe cái đài xuyên tạc đó, bên chúng tôi không bao giờ nghe đài nào khác ngoài đài Bắc Kinh, nên không bao giờ lầm lẫn như thế. Còn cái vấn đề đồng chí Gia Long nào đó cho có quân lính Việt Nam ra trú đóng đảo vào năm 1802 thì thật không thể tin được, vì sử sách Trung Quốc không hề ghi chép điều đó. Bởi vậy, đây là lần đầu tiên, cũng là lần cuối cùng, anh em đừng nhắc nhở đến Vua Gia Long nữa."

Anh ta nhìn sang phía khác: "Anh em bên này có ý kiến nào không?", rồi quay ra mỉm cười đắc ý với hai cán bộ ngồi đằng sau, dường như anh ta thỏa mãn với câu trả lời vừa rồi lắm. Tôi thấy hai tên kia cũng nghiêm mặt gật gù, áng chừng như đã bằng lòng. Chúng tôi lặng thinh và hầu như trong mấy ngày đầu chúng tôi không hề muốn nói gì cả. Mấy anh cán bộ có vẻ sốt ruột bởi sự lặng thinh của chúng tôi nên hơi cau có:

"Sao các anh em không nói gì cả? Đây là tọa đàm chứ không phải là mơ mộng viển vông, nếu cứ như tình trạng này thì các anh em làm sao thông suốt được đường lối lãnh đạo sáng suốt của Mao Chủ Tịch và nhận thức thế nào là đúng đắn, thế nào là sai lầm."

Chúng tôi cảm thấy tình trạng trở nên nhột nhạt nên lặng lẽ nhìn nhau ... cùng cười, đến một lúc nào đó, con người phải trở về với bản tính cố hữu của mình, cho dù có phải trên búa dưới đe. Tôi ít khi chịu khuất phục trong vấn đề tranh luận ...

Tôi hắng giọng hỏi: "Thưa các ông, sau bản hiệp định San Francisco năm 1951, 49 quốc gia đều xác nhận chủ quyền Hoàng Sa của Việt Nam Cộng Hòa, mà Trung Quốc cũng không phủ nhận bản hiệp định trên. Đến nay phải chăng Trung Quốc phát hiện được ở dưới lòng đảo có một tài nguyên thiên nhiên nào nên ngày nay Trung Quốc ..." Còn đang nói dở, thì tên cán bộ quắc mắt nhìn tôi. "Ai bảo với anh như thế, nếu còn giữ mãi cái nhận thức này thì ..." Một tên có vẻ khôn ngoan trầm tĩnh hơn khẽ kéo tên kia ngồi xuống và nói: "Các anh bị nhiễm tư tưởng Đế-Quốc Mỹ, cũng như ngụy quyền Sài Gòn quá nhiều, nên những ý tưởng sai lầm rất nhiều, nhưng chúng tôi tạm thời coi đó như là lỡ lầm đầu tiên và bây giờ các anh phải chú ý đừng phát ngôn những gì xâm phạm đến quyền lợi của đảng và nhà nước chúng tôi.

Tôi nghe trong mình những mạch máu tưởng chừng như dừng lại, vì đây cũng là lần trắc nghiệm cái phản ứng của chúng. Tôi biết chúng phải chinh phục chúng tôi bằng vuốt ve hơn là bạo tàn, có lẽ lệnh ở trên chỉ thị như thế ...

Rồi hai tuần trôi qua trong chán chường của những đề tài và tọa đàm liên tục không lúc nào ngơi. Tôi không hiểu tại sao chúng tôi lại phải siêng học gấp gáp quá sức, sáng học tập tới 10 giờ, rồi tọa đàm đến 12 giờ, ăn cơm trưa xong ngủ được một chút lại tiếp tục tọa đàm đến giờ ăn cơm chiều, xong giờ cơm chiều bắt đầu coi sách báo và tư tưởng Mao Trạch Đông ... Tối đến đi coi xi-nê xong tọa đàm đến 11 giờ mới được đi ngủ ... Ngày nào cũng thế, ở đây đời sống chung không có ngày chủ nhật, một ngày lao động như mọi ngày là lao động để sáng tạo thế giới ... Về vấn đề xi-nê, chúng tôi sợ còn hơn là cơm nếp nát, cứ những phim với nội dung đấu tranh giai cấp, tăng gia sản xuất, các thời sự về mối bang giao của tranh giai cấp, tăng gia sản xuất, các thời tự về mối bang giao của Trung Quốc hoặc những phim chiến tranh chống Nhật, những trận đánh du kích của thuở tiền cách mạng với ngụy quyền Tưởng-Giới-Thạch ...

Có một lần, tôi bạo dạn hỏi: "Thưa đồng chí, coi những phim như thế này mãi đồng chí có chán không?" Một cán bộ cười trừ: "Không, tuy hình thức và nội dung chúng giống nhau, nhưng nó nâng cao tư tưởng bằng cách mình luôn luôn nhớ mãi cái tàn ác của những gì đi sai lạc đường lối của cách mạng xã hội chủ nghĩa, như các anh thấy trong phim Bạch-Mao-Nữ hôm qua đó, với phim Nữ-Hồng-Quân hôm nay, anh thấy không, những chuyện kể lên những tàn bạo, dã man của tập đoàn phản động đế quốc Mỹ và các bọn tay sai có bao giờ hết đâu ... bởi thế, càng coi càng thấy thích thú, càng thấy cái nhân đạo của vầng hồng cách mạng... "

Tôi mỉm cười: "nhưng thưa đồng chí, đã gọi là nghệ thuật thì phải trả cho nó về đúng với các thuần tuý của nó chứ." Tên cán bộ hỏi: "Anh tin có nghệ thuật, vì nghệ thuật?" Tôi gật đầu: "Đương nhiên là thế! Tên cán bộ cười khảy: "Không, anh lầm lẫn rồi, không bao giờ thế, không bao giờ có cái nghệ thuật siêu giai cấp, mà nghệ thuật chính là công cụ chính yếu để phục vụ cho đồng chí phần nào cái sự thực của sự lạm dụng nghệ thuật, chứ nghệ thuật vẫn là thuần túy nghệ thuật, nó vẫn là thế giới tách biệt riêng rẽ bởi nó khách quan và trung thực ..."

Tên cán bộ cười khan trong cổ không trả lời, tôi buồn cười cái nghệ thuật qua cái trận đánh mìn và đánh sạn đạo với tụi Nhật cũng như quân đội của Trung Hoa Quốc Gia, cứ chỗ nào có mìn thì bảy tám tên Nhật hoặc lính Trung Hoa Quốc Gia liền bước vô và chỉ cần vài trái mìn là cả một đại đội Nhật hoặc Trung Hoa Quốc Gia chết như rạ...

Nói chung là những phim tuyên truyền quá lố đã đành mà còn đồng hóa người ngồi coi thành một sự ngu độn không tưởng ... tôi không hiểu những cán bộ họ có thực sự thỏa mãn với những phim như thế hay không hoặc muôn đời sự giả tạo này khoác lên đầu môi mép mỏ để mê muội cái dân trí 800 triệu người mà chỉ có 19 vạn sinh viên.

Tôi hiểu cái thâm ý của họ qua cuốn phim "Thi đua phong trào học tập Công Xã Đại Trại", Công xã đại trại là một công xã phải nói là bất hạnh được thiết lập trên vị trí thiên nhiên đầy đồi núi sỏi đá khô cằn. Nhưng có một tên bí thư Đảng đã hô hào toàn thể nhân dân trong xã hãy phấn đấu gian khổ để khắc phục thiên nhiên bằng cách lấy sức mạnh của những gì còn lại nơi con người, đục bằng phẳng trái núi, rồi gánh đất đổ lên đó trồng lúa, sau bao gian truân khó nhọc, cuối cùng họ thành công. Và một điều lạ lùng hơn nữa là năm đó Đại Trại lại được mùa hơn tất cả mọi công xã khác, tôi vô cùng xúc động khi thấy ánh mắt bừng vui của toàn thể nhân dân trong xã nhảy múa vui mừng bên khúc ca được mùa ...

Nhưng xúc động vui lây với sự khó nhọc của họ chợt se lại khi thầy từng xe Molotova chất đầy những bó lúa vàng ánh như giọt mồ hôi phản chiếu cái thiếp vàng của khung ảnh Mao Trạch Đông treo trên bức tường ... Vâng, muốn sống trong sức lao động của người để mà hưởng thụ thì điều kiện tiên quyết là phải giết đi cái tri thức mà những ngày tháng lam lũ trong lao động đã khiến con người như quên đi cái quyền lợi bản thân ...

Hôm nay, chúng tôi được đưa đi tham quan xưởng chế tạo xe đạp, nhà máy cơ khí hạng nặng cũng như tiện nghi ăn ở của tất cả công nhân. Trước tiên là nhà máy cơ khí, chúng tôi được quan sát những hệ thống máy móc tương đối khá vĩ đại, nhưng tiếc rằng tôi chẳng thu thập được gì ngoài những tư tưởng Mác Lê-Nin, Staline, Mao-Trạch-Đông dán đầy trên tường cũng như mỗi lần nghe một nhân viên hướng dẫn của nhà máy nói: "Đây là kết quả của đường lối lãnh đạo sáng suốt của ..." là tôi đã chán đến buồn ngủ. Vâng, tôi không phải là hạng người sinh ra để ca tụng một con người, không có ai là thánh sống đối với tôi hết, tôi cười ruồi khi nghĩ đến chiến tranh giai cấp của họ. Vậy giai cấp là gì khi há miệng ra là Mao Trạch Đông, nằm ngủ cũng mơ thấy Mao Chủ Tịch ...

Bây giờ thì đi thăm khu bệnh viện của nhà máy, tương đối tiện nghi và rộng rãi, nhất là sự rộng rãi chúng tôi phải công nhận. Có hơn 50 giường bệnh nhân, mà chỉ tiếc rắng công nhân của hãng này ít người bệnh quá, tôi chỉ thấy có vài ba người dưỡng bệnh, mặc dù có hơn 5,000 công nhân làm việc cho xưởng. Nhưng tôi không ngạc nhiên khi nhìn thấy cái ngôi sao đỏ trên nón của một bác sĩ đang chẩn bệnh cho một ông cụ già gần đó ...

Chúng tôi đi thăm các khu chung cư của xưởng, vào từng nhà một tôi thấy các cán bộ luôn luôn có cái thâm ý bắt chúng tôi chú ý đến cái máy thâu thanh (đặc biệt có đài Bắc Kinh), cái xe đạp (loại khung đàn ông và theo tôi hiểu đó là hình thức cơ giới hóa lao động hơn là để đi chơi), và cuối cùng là cái máy khâu ... đại khái nhà nào cũng được trang bị như thế (cái vấn đề tài sản này có phải của gia chủ hay không thì chỉ có Trời biết).

Cuối cùng, đi thăm vườn trẻ, trong cuộc thăm viếng này, có một hoạt cảnh hai toán chơi trò bắn nhau, một đám bị thua, đám kia bắt đầu hàng. Nhưng đám kia nói: "Mao Chủ Tịch dạy ta không hàng ..." Tôi nhục quá, cúi đầu lặng thinh. "Vâng, chỉ những đứa trẻ nó mới mơ mộng siêu việt như vậy thôi, còn con người nếu có đầy đủ tri giác ai mà không có những yếu đuối của bản thân cũng như cam chịu những bất hạnh phải đến."

Chúng tôi chấm dứt cuộc tham quan tại đây để sang xưởng chế tạo xe đạp, ban đầu chúng tôi nghe đồng chí Giám đốc thuyết trình về quá trình phát triển của hãng sau 3 lần kế hoạch kinh tế ngũ niên. Theo ông ta cho biết thì hãng bắt đầu từ năm nay sẽ sản xuất 2,000 chiếc xe mỗi ngày ... cũng như ông ta nói nhiều đến những lời khen của Mao Trạch Đông trong những lần viếng thăm xưởng ...

Cuộc thuyết trình được chấm dứt sau một loạt vỗ tay tỉnh ngủ của chúng tôi, sau đó bắt đầu tham quan, tôi phải thú nhận những chiếc xe đạp của họ rất đẹp và tiện lợi, có thể co rút cao thấp hay ngắn dài ... Nhưng có điều tôi thắc mắc là tại sao họ làm được như vậy mà lại chẳng hưởng thụ. Tôi xin thề là cả trong cái trung tâm của một thành phố, xét về lượng còn lớn hơn cả Saigon mà không hề thấy có một chiếc xe đạp nào đẹp như thế để đi học hoặc để đi chơi. Duy chỉ có loại xe đạp thồ, tức để chở đồ ... Rồi cuộc tham quan này chấm dứt sau một bữa ăn tương đối thịnh soạn của xưởng ưu ái đãi ngộ tù binh ...

Trên đường về cũng như buổi tối hôm đó nhức đầu vì những cảm tưởng của cuộc tham quan, chúng tôi có nói hay thì cũng phải diễn giải cái hay ở chỗ nào, còn nói dở thì thật khốn nạn bởi ta không có nhiều lỗ tai mà nghe cho kịp 6-6 cái miệng ...

Hôm nay đề tài mới "Phong trào phê phán Khổng Tử và Lâm Bưu". Tôi không ngờ họ lại nhục mạ một con người mà đã đưa cái kiến thức của mình để tác tạo cho một Trung Hoa với một lần vàng son trong lịch sử văn minh loài người, tôi cứ tưởng họ cũng phải tôn trọng phần nào cái minh thuyết vĩ đại ấy chứ. Đúng là tiến hóa, tiến đến độ cực đoan của con người.

Một cán bộ bảo: "Thằng Khổng lão nhị có làm cho một Trung Hoa đầy những liệt cường xâu xé, đầy những bóc lột như Từ Hy Thái Hậu ..." Tôi chợt nghĩ, thế thì quá sức sai lầm, sự suy vong của một quốc gia cũng như cái biến hóa thăng trầm của hoàn vũ chứ đâu do cái nền tảng tư tưởng của nước đó làm sụp đổ ... Tại sao Nhật Bản họ cũng lấy Nho học làm nền tảng sao không sụp đổ mà lại trở thành một cường quốc nắm đầu về kinh tế như ngày nay. Không, Lâm Bưu và Lưu Thiếu Kỳ cũng như lấy cái kinh nghiệm của Đảng cộng sản Nga Sô, sau mấy chục năm trời đã nhận thức thế nào là thiên đường cộng sản để rồi phải đi đến giai đoạn "xét lại chủ nghĩa" mà Mao Trạch Đông cho là: "Hữu danh là Cộng sản mà thực chất là Tư Bản".

Tôi nhớ lại cái khuôn mặt đanh lại của tên thủ lãnh khi nhắc đến câu nói của Kroutchev: "Có vũ khí hạt nhân rồi thì chiến tranh nhân dân chỉ là đống thịt người: "Câu nói này đã minh chứng thế nào là cộng sản Nga Sô và thế nào là cái giá trị của Lâm Bưu trong cái mơ hồ, ngoan cố của thiên đường cộng sản. Tôi tiên đoán trong những ngày cuối cùng của sự già nua, có lẽ rồi Mao Trạch Đông sẽ được cái hân hạnh của hàng bao những Lâm Bưu, Lưu Thiếu Kỳ đứng lên từ giai cấp công nhân lật đổ cái vàng son hiện hữu để tái tạo một Trung Hoa với quyền sống của con người ...

Tôi không bao giờ quên được cái khuôn dáng và cái bản chất chân thực thuần túy Á Đông của một ông Sĩ quan quản gia chăm sóc chúng tôi và một binh sĩ nấu ăn. Họ đúng là người Trung Hoa thực sự đúng nghĩa nhất. Bởi phải chăng cái bản chất của con người vẫn là của con người, mặc dù có sống trong giả tạo của môi trường sống bịp bợm. Tôi nghĩ chỉ bấy nhiêu đó thôi cũng nói lên phần nào sự suy luận khách quan của mình về người dân Trung Hoa, họ sống như vậy đã đành, đến khi chết vẫn không được toàn thây. Xác họ phải đốt thành tro và cái mớ tro tàn cuối cùng đó có tác dụng gì trước cái luận lý thực tiễn của một lục địa vĩ đại thiếu màu mỡ ...

Tôi rùng mình sợ hãi như nhớ đến sự ghê tởm của cuốn phim mà Cộng sản Trung Hoa Lục Địa cho là "Những nghệ thuật của Lao động" khi đào các mồ mả của những vị vua chúa đáng gọi là những bậc minh quân của Trung Hoa để kiếm tìm những di vật để lại theo cổ truyền mà nói lên cái bàn tay khéo léo của lao động cũng như gây lòng căm thù trong đám quần chúng u mê trước các vị tiền nhân của một nền văn minh huy hoàng đã sụp đổ.

Thời gian thấm thoát trôi qua, chúng tôi đã hít cái bầu không khí của vầng hồng cách mạng này hơn ba tuần lễ. Hôm nay tôi thấy họ có những khuôn mặt đăm chiêu tư lự, tôi nghĩ thầm lại một biến cố gì chăng. Và quả nhiên, chúng tôi được tập họp cấp thời tại phòng ăn. Trong phòng đã được trang trí tươm tất với hàng bàn ghế có khăn trải trắng tinh. Tôi khựng người lên vì cũng cái khung cảnh như thế này mà một Đại úy Mỹ, 5 người tù binh bị thương đã về đợt trước. Tôi còn nhớ cũng vì có người Mỹ mà bao nhiêu cán bộ quắc mắt, xừng xộ nắm tay giá vào mặt tôi khi tôi hỏi: "Thưa các ông, tại sao lại thả người tù binh sớm như vậy? Phải chăng Trung Quốc sợ áp lực của Đế Quốc Mỹ?" Thú thật hôm đó thấy chúng làm dữ quá tôi phải xin lỗi để thỏa mãn tự ái của chúng, tôi ngoan ngoãn chăm chú lắng tai nghe chúng thuyết về "Đế quốc và tập đoàn phản động là con hổ giấy".

Còn đang ưu tư thì một cán bộ đứng lên hô "Nghiêm". Tất cả chúng tôi giựt mình đứng dậy, vị thủ lãnh cùng toàn thể cán bộ Trung Ương Đảng trại Thu dung Tù binh Quảng Châu ngồi xuống hàng ghế danh dự. Sau đó, phái đoàn báo chí cũng như đài vô tuyến truyền hình tới quay phim, chụp hình lia lịa. Và toàn thể toán tù còn lại của chúng tôi đứng tim khi nghe xong bản tuyên bố của bộ ngoại giao Trung Cộng nói với nội dung: "Đúng 12 giờ trưa ngày 17-2-1974, Trung Quốc sẽ trao trả toàn bộ 43 bù binh còn lại cho Ủy Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế tại Hồng Kông             ..." Rồi tất cả chúng tôi dự một buổi phát biểu cảm tưởng tự do với đầy đủ kẹo bánh, trái cây trên bàn. Những giờ phút cuối cùng này, chúng tôi thực tình cởi mở ... Tôi phải bị đề cử lên hướng dẫn 43 tù binh ca bài Việt Nam Trung Hoa, nội dung bài ca này nói đại khái Việt Nam Trung Hoa nối liền núi sông, liền sống chung một biển đông mối tình hữu nghị sáng như rạng đông ... Và từ đáy thẳm tâm hồn, tôi cũng ao ước rằng bao giờ không còn sự tranh chấp của ý thức hệ, tất cả những người da vàng đoàn kết lại một khối với tình thương yêu đồng chủng để sống mãi với bản chất cần cù đôn hậu của người Á Đông ...

Một cán bộ có lẽ bị xúc động với những gì bản nhạc đã đứng dậy nói: "Thưa các bạn, thưa các đồng chí. Tôi ao ước rằng ngày này các bạn sẽ trở lại thăm chúng tôi với một tư cách khác nghĩa là khi MTGP miền Nam của các bạn thành công, lúc đó tôi sẽ ..." Rồi dường như xúc động quá, hắn nói không nên lời. Chúng tôi đang vui trong cái tình cảm của con người bỗng tư tưởng chính trị nhảy vào làm xìu bao nét mặt. Anh chàng này thiệt ấm ớ quá, sao anh không vui bằng những gì bộc lộ của tình cảm, và anh đâu có biết chúng tôi đang sung sướng vì sắp trở về với gia đình. Các anh cười chúng tôi khi mỗi lần nhắc tới gia đình là chúng tôi rưng lệ. Vâng, gia đình là nền tảng của xã hội, chúng tôi bằng an trong mái ấm gia đình hơn là sống trong chủ nghĩa quá mơ hồ khó thực hiện ...

Kìa anh thấy không, vị thủ trưởng cũng xìu nét mặt vì cái ý thức chính trị không đúng chỗ của anh rồi đấy. Vâng, trong niềm vui của ông ta, tôi chắc chắn không phải hoan hỉ vì chính sách khoan hồng tù binh đâu mà tôi tin chắc rằng ông ta đang chung vui bằng cái niềm vui của chúng tôi nghĩa là sự đoàn tụ của gia đình. Anh kém tinh tế quá, đúng là cán bộ hạng bét, anh nhìn kỹ đi, anh sẽ thấy sau những chớp mắt kia, ông ta đang mơ mộng đấy. Ông ta thấy mình cũng vào trường hợp như chúng tôi và đôi mắt đẫm lệ của người vợ hiền cùng bày con thơ như đưa ông vào nỗi xúc động không cùng ...

Vâng, đó mới là nguồn sống ông nghĩ thế và ngoái cổ nhìn xung quanh, ông ta không thấy một dấu hiệu nào mừng đón của Đảng mà chỉ có vợ con ông cùng một bà cụ già bên cạnh người mà trước kia ông từng cho là ngoan cố lạc hậu... Nhưng anh đồng chí ấm ớ ơi, anh đã thức tỉnh giấc mộng đẹp của ông ấy rồi, anh đã lôi ông ấy về với chức phận một cán bộ cao cấp của cục trung ương Đảng Bắc Kinh, để ông ấy sắp sửa lại phải che đậy những tình cảm cao quý của bản thân mà giáo huấn những điều chính ông cũng cảm thấy dư thừa, không hợp lý. Nhưng anh đồng chí ấm ớ ơi, tuy anh là cấp dưới mà anh vừa chiến thắng được một thượng cấp đấy và ngược lại anh đã làm cho ông ấy nổi giận, kể từ ngày mai anh phải coi chừng và đừng nghĩ mình phải bị la rầy một cách vô lý ...

Tôi nhìn lại chiếc giường lần cuối cùng, đêm qua đã mất ngủ để chuẩn bị đồ đạc cũng như tâm sự vụn với đồng chí quản gia người mà tôi thích nhất vi ông ta đúng thực là một người Tàu chất phác, chân chính, hiếu khách và tốt bụng. Các cán bộ cũng thức dậy thật sớm để thi hành nhiệm vụ cuối cùng sau hơn ba tuần lễ miệng lưỡi Tô Tần chinh phục bọn tôi.

Chúng tôi được đưa lên xe buýt chở lên nhà ga xe lửa Quảng Châu, sau đó, một toa xe hạng nhất dành sẵn cho bọn chúng tôi. Chúng tôi lên xe, và nơi đây có Hội Hồng Thập Tự Trung Cộng săn sóc cũng như yêu cầu chúng tôi có những điều kiện gì muốn nói với Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế thì họ sẽ chuyển lời. Chúng tôi không ai có ý kiến gì cả. 10 giờ ngày 17-2-1974, xe đỗ ga Thẩm Xuyến, chúng tôi được đưa lên một khách sạn và ăn bữa cơm cuối cùng gọi là tiệc ly. Sau đó, chúng tôi được dẫn đến một phòng đợi tại đầu cầu biên giới. 12 giờ Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế sang nhận lãnh. Rồi chúng tôi lặng lẽ bước qua cầu...

Vừa sang bên cầu, chúng tôi được ông Đại sứ Việt Nam tại Hồng Kông tiếp đón, ông nói: "Nhân danh là một Đại sứ của tòa lãnh sự Hồng Kông, tôi thay mặt cho chính phủ Việt Nam Cộng Hòa hân hoan chào đón những anh hùng ..."

Chúng tôi, 43 người bật khóc. Vâng, không hiểu tại sao mình lại xúc động đột ngột như vậy, một khơi động nào đã làm nguồn tình cảm dạt dào miên man trôi theo giòng lệ. Tôi thấm nước mắt leo lên xe buýt về phi trường Hồng Kông. Nơi đây, vị Tư Lệnh Phó HQ, Đề Đốc Lâm Nguơn Tánh tiếp đón chúng tôi niềm nở, và khoảng 2 giờ 15 phi cơ bắt đầu cất cánh. đúng 4 giờ 25 phút, phi cơ đáp xuống phi trường Tân Sơn Nhất, một cảnh xúc động vô cùng diễn ra, hàng ngàn người đủ mọi thành phần mừng đón chúng tôi trở về với Tổ Quốc và mái ấm gia đình...

Tôi như lạc vào trong mơ, ngơ ngẩn trước rừng người. Trung tướng TCCTCT thân mật bắt tay cùng phát quà và bao nhiêu giới chức nữa, cơ hồ tôi không thể nhớ ... Tôi gặp lại đầy đủ thân nhân cùng bạn bè mừng mừng tủi tủi sau bao ngày trông tháng đợi ...

Bây giờ hồi tưởng lại bao ngày gian lao qua đi, tôi chợt thấy mình trong cái rủi lại có một cái may, may là mình đã được diễm phúc chui vào cái hỏa ngục vĩ đại mà trước một áp lực nào, bọn quỷ đỏ đã phải buông tha. Chúng tha trong nuối tiếc của kẻ khát máu mà phải nhịn để chỉ biểu lộ sự thèm thuồng bằng câu:

"Các anh là người đầu tiên đặt chân lên lục địa chúng tôi và cũng là những người duy nhất đầu tiên của Ngụy quyền Sài Gòn có đến và có về. Nếu lần thứ hai trong các anh hoặc bất cứ một người miền Nam nào chẳng may mà gặp chúng tôi thì các anh chỉ có đi mà chẳng có đường về ..."

Vâng, các người đừng phô trương cái khát máu của các người ra làm gì, 27 ngày thôi cũng quá đủ cho một người dù là kém thông minh như tôi nhận thức được thế nào là mặt thực của xã hội chủ nghĩa.

Bí Thư Thắng

Bức Thư 15 năm trước

Thời-điểm khởi đầu dự-án 

*

Thư gửi các bạn Hoàng-Sa

 San José ngày 19 tháng 1 năm 1989

Thưa các bạn "Hoàng-Sa", 

Đã 15 năm qua đi kể từ khi chúng ta cùng dưới danh-nghĩa con dân Việt-Nam, sát cánh bên nhau chiến-đấu bảo-vệ Hoàng-Sa.

Chúng ta, kẻ ngậm ngùi phiêu-bạt xứ lạ, người đắng cay kẹt lại quê nhà, khó mà có dịp gặp lại đầy đủ như xưa. Vậy mà niềm nhớ lạ thay vẫn còn giống nhau, vẫn ở đó và cuốn hút theo nhiều cơn ác mộng trong những giấc ngủ chập chờn... Chiến-hạm xem ra rất uy-dũng mà sao phất phơ như không thể lèo lái, lết trên bãi nửa cát, nửa san-hô, leo lên hoang-đảo nào đâu đó...

Con tàu sét rỉ ấy không biết có được bình-thản đi hết cuộc đời hay không[1], nhưng nếu cứ như trong tình-trạng những năm qua, tiếp-tục mang một cái danh định-mệnh là "Đại-Kỳ" mà được cải-biến vớ vẩn, tân-trang sơ sài, tu-bổ sửa chữa đại-khái; hết vào ụ, lại đến cặp cầu, nằm bến... thì cũng đã yên một bề. Các bạn và tôi, chúng ta không được cái diễm-phúc này, vẫn có nhiều điều áy náy không yên !

Quần-đảo Hoàng-Sa phần Đông-Bắc có đảo Phú-Lâm đã mất cho Trung-Hoa 40 năm trước đây, phần Đông-Nam còn lại nhóm Trăng-Khuyết có đảo Hoàng-Sa bị cưỡng chiếm trọn sau ngày 19-1-1974. Khu-vực lãnh-hải trên biển lọt vào tay quân xâm-lăng gần tương đương với tất cả phần lãnh-thổ trên đất hồi đó của VNCH. Tài nguyên không phải ít ỏi gì.

Hai mươi năm sau, một trăm hay nhiều ngàn năm sau nữa, người Việt và hậu-sinh vẫn không hiểu hay hình-dung được thế nào mà Hoàng-Sa đã mất. Anh em chúng ta ngẫu-nhiên ở đó, có hoạt-động, có tham-dự; và hoàn-cảnh chung quanh ảnh-hưởng nhiều ít... để trách-vụ giao-phó cho các đơn-vị chúng ta đã không thành-tựu. Năm tháng qua mau, soi mòn ký-ức nếu như cứ lần lữa không ghi chép lại thì tất cả sự thật lịch-sử sẽ chìm sâu trong đáy sâu thăm-thẳm thời-gian.

Chưa có một tài-liệu, sách truyện nào viết đủ chi-tiết về biến-cố Hoàng-Sa. Việt-sử sẽ không đầy đủ nếu như còn để một khoảng trống cho trận Hải-chiến đầu tiên ngoài biển lớn này. Thực sự mà nói, kể từ khi lập-quốc, chúng ta nhiều lần giang-chiến và đôi lần duyên-chiến cách bờ vài ba hải-lý, nhưng thực xứng-danh hải-chiến thì Hoàng-Sa là lần thứ nhất của Việt-tộc và cũng là lần thứ nhất sẩy ra ở Biển Đông với quân-số đôi bên tham-dự hàng ngàn người. Thiệt-hại phía Trung-Cộng có tới cấp-bậc Đô-Đốc.

Bài học cho ta lại cay đắng vô cùng, lần đầu tiên gậy ta đã đập lưng ta. Chúng áp-dụng sách-lược "tầm ăn dâu". Trang-bị của HQ Việt-Nam do ngoại-viện dềnh-dàng, chậm-chạp, khác nào một thứ "trường-trận", làm sao thắng với "đoản-binh" và thế "Tầm ăn dâu" của quân-thù.

Chúng ta không có tham-vọng làm một cuốn sử, chúng ta cũng không có tham-vọng tự bào-chữa hay suy-tôn cá-nhân nhưng tư-cách người thủy-thủ khi về già thúc đẩy chúng ta viết lại những gì thực, ít nhất là thời-gian, không-gian, biến-chuyển cho chính-xác, thêm đó là một chút đề-cập đến vai trò của chúng ta trên KTH Trần-Khánh-Dư... Bài học lịch-sử nào cũng đáng giá trong tương-lai mà !

Hy-vọng cuốn tài-liệu được thành-hình, mai này ta chỉ cho con hay cháu ít dòng trong đó để chúng đọc và biết rằng cha hay ông của chúng lúc đó bắn súng, chạy radar, lái tàu, truyền-tin hay điều-khiển máy... Tập sách nhất-định là một mớ tài-liệu lịch-sử và hy-vọng đủ giá-trị xứng-đáng nằm trong thư-viện như một tác-phẩm nhỏ nhoi nhưng xác-thật và qúy-báu ghi lại khung cảnh sinh-hoạt bé nhỏ của chúng ta trong cơn quốc-biến. Bạn Hoa-Kỳ thì vừa bỏ rơi ta, còn anh em xa theo CS cũng ngả theo thù, chuẩn-bị lấn nuốt trôi phần biển hương-hỏa của Tổ-tiên.

Sau này có còn ai người cảm-thông cho nỗi cô-đơn này!

Nhiều biến-chuyển lớn tương-tự có liên-hệ đến dân-tộc đã không được ghi chép lại. Vì thế ta không lạ lùng thấy sách thông-dụng về Việt-sử 4, 5 ngàn năm văn-hiến chỉ khiêm-nhượng qua số lượng sách vở nhỏ mà thôi. Một chuyện tầm-thường như vụ anh đen tên King bị cảnh-sát đánh ở Los Angeles, hay chuyện câu khách Michael Jackson ... đã được viết bởi hàng chục tác-phẩm mà vẫn còn được tiếp-tục viết chưa ngừng. Hẳn các Bạn đồng-ý cùng chúng tôi là biến-cố Hoàng-Sa không phải quá nhỏ bé để bị mọi người Việt-Nam hôm nay và ngày mai quên-lãng.

            Trong 4 chiến-hạm anh em hồi ấy, HQ.10 chìm với nhiều bạn thủy-thủ-đoàn hy-sinh tại chỗ, HQ.5 và HQ.16 sống ly-hương ở Phi và đã vào vũng phế-thải từ mươi năm qua. Riêng HQ.4 Trần-Khánh-Dư, chiếc khu-trục-hạm đã già, tuy vẫn còn nổi nhưng âm-thầm, khật khưỡng sống qua ngày dưới cái tên bạc-mệnh "Đại-Kỳ", danh-số CSVN là HQ.3 gì đó.

Đính kèm theo đây là một vài gợi ý[2], các bạn có thêm ý-kiến, tài-liệu hay chi-tiết gì khác cứ ghi thêm và xin trả lại để chúng tôi tổng-hợp. Các diễn-tiến thực-hiện sẽ được chúng tôi tường-trình tiếp theo.

Xin chúc các Bạn và gia-đình được mạnh-khỏe, an-khang, thịnh-vượng. Xin cảm ơn trước sự đóng góp qúy-báu của các bạn. Chúng tôi chờ hồi-âm của các Bạn.

Thân mến, 

Vũ-Hữu-San

Một bạn đồng-đội tưởng-niệm

Giỗ Trận Hoàng-Sa 15 năm

19 tháng 1 năm 1989

1410 Gordy Dr.

San Jose, CA 95131

Biểu-ngữ của Vùng 1 Duyên-hải: “Hoàng-Sa Trấn - Hải-Biên Phòng.”